تعريف روابط بين فردي :

براي تعريف روابط بين فردي ابتدا لازم است ارتباط را به صورت مختصر تعريف کنيم .ارتباط عبارتست از انتقال مفاهيم يا معاني يا پيام از شخصي به شخص ديگر و هر قدر ميزان انتقال پيام دقيق تر و روشن نر باشد ارتباط موثرتر است.2نوع ارتباط داريم که عبارتند از: ارتباط کلامي و ارتباط غير کلامي.

ارتباط کلامي تمامي جنبه هاي گفتار و ابزارهاي کلامي را شامل مي شود که در آن چگونگي صحبت کردن از جمله سرعت کلام ، تن صدا و آهنگ صدا مطرح مي شود .اما ارتباط غير کلامي به ساير فعاليت هايي گفته مي شود که کارکرد ارتباطي دارند مثل حالت چهره ، ژست ها ،حرکات بدني ،نحوه لباس پوشيدن و غيره که در يک کلام به آن زبان بدن مي گويند.

روابط بين فردي فرايندي است که در آن يک فرد اطلاعات و احساسات خود را از طريق پيام هاي کلامي و غير کلامي به يک فرد يا افراد ديگر مي رساند.اين توانايي موجب تقويت رابطه گرم و صميمي با ديگران ،و رفع تضاد ها و تعارض ها مي شود. دوستان نسبت به اعضاي خانواده و براي زنان نسبت به مردان بيشتر است.

مهمترين انواع روابط بين فردي :

مهمترين انواع روابط بين فردي شامل روابط خانوادگي ، روابط همسالان ، روابط عاشقانه هستند.

روابط خانوادگي :

محيط هاي خانوادگي به عنوان اولين محيط تربيتي فرد و عامل بسيار موثر بر رشد وي است. تاثير خانواده از زمان بسته شدن سلول نطفه بر فرد آغاز و در تمام طول زندگي وي ادامه مي يابد.هرگونه بي توجهي و سستي در تربيت کودک ، عواقب ناگواري براي او به وجود مي آورد.به عبارتي مي توان گفت رفتار هرفرد ، واکنشي به رفتار والدين و محيط تربيتي اواست . تجارب تلخ دوره کودکي موجب بوجود آمدن مشکلات رفتاري از قبيل پرخاشگري ، افسردگي ، طلاق ، بزهکاري و غيره مي شود.

والدين نه تنها از طريق انتقال ژنتيک بلکه از طريق آشنايي کودک با زندگي جمعي و فرهنگ جامعه نقش موثري دارند .همچنين موقعيت اجتماعي خانواده ، وضع اقتصادي آن عقايد ،آداب و رسوم آرزو هاي والدين ، شيوه هاي فرزند پروري ، سن اوليا و فرزند چندم خانواده بودن افکار و روابط آتي کودک را تعيين مي کند .

ميزان تاثيري که خواهران و برادران در رشد اجتماعي کودک دارند به عواملي از قبيل :جنس کودک ،جنس خواهر و برادر،چندمين فرزند خانواده بودن ، فاصله سني کودک با خواهر و برادر و تعداد کودکان در خانواده بستگي دارد. کودکان خردسال بيشتر گرايش دارند از خواهر و برادر بزرگتر از خود تقليد کنند .

روابط همسالان :

برخلاف روابط کودک با خانواده ، رابطه با دوستان و همسالان ،رابطه اي مبتني بر تساوي و تفاهم است .برخي از جامعه شناسان و روانشناسان معتقدند تاثير بزرگسالان در کودکي و به ويژه در نوجواني است . زيرا فاصله سني زياد باعث ايجاد روابط تلفيقي و تحميلي مي شود . چيزهايي که کودکان از همسالان ياد مي گيرند از طريق تعامل و تفاهم است .کودک مجبور است براي برقراري ارتباط با گروه مرتب رفتار خود را مورد ارزيابي قرار دهد و در برقراري رابطه رفتارهاي ناخوشايندي که باعث طرد او از گروه مي شود جلوگيري کند .

روابط عشقي :

تعاريف زيادي از عشق شده است به نظر مي رسد تعدد تعريف عشق تا اندازه اي به اين واقعيت بر ميگردد که عشق يک حالت واحد و تک بعدي نيست بلکه پيچيده و چند بعدي است که افراد آن را در انواع روابط تجزيه مي کنند. ما واژه عشق را براي توصيف روابط متنوعي از قبيل ، رابطه عشاق ، زوج هاي مزدوج ،والذين و فرزندان و دوستان نزديگ به کارمي بريم. با توجه به اين پيچيدگي روانشناسان اجتماعي ، رويکرد هاي گوناگوني براي طبقه بندي عشق ايجاد کرده اند .مثل زيک روبين معتقد است دوست داشتن با تمجيد ، تحسين و محبت همراه است .اما عشق در بر دارنده احساسات نيرومند وابستگي ،صميميت و يک نگراني عميق بربي بهورزي معشوق است.همچنين رابرت استنبرگ مثلث عشقي رامطرح مي کند که داراي سه وجه صميميت (نزديکي) ،اشتياق ( هيجان )، و تعهد ( باهم بودن) است .او با ترکيب اين سه وجه در مجموع شش نوع عشق را مطرح مي کند و عشق کامل را عشقي مي داند که ترکيبي از اين سه وجه باشد..

مهارت هاي اساسي در روابط بين فردي :

در روابط بين فردي مهارت هاي زيادي موثر هستند که در زير تحت 2 عنوان کلي مهارتهاي کلامي و غير کلامي مي آوريم .وقتي در جريان يک ارتباط پيام ها به صورت رمز کلامي انتقال مي يابند به آن ارتباط کلامي گويند که مهمترين مهارتهاي ارتباط کلامي شامل سوال کردن ، تاييد کردن تحسين کردن و تعبير و تفسير کردن است. اما هرگاه پيام به صورت علايم يا رمزهاي غير کلامي انتقال يابد به آن ارتباط غير کلامي گويند که مهمترين مهارتهاي ارتباط غير کلامي شامل تکان دادن سر ،حالات چهره و تماس چشمي مستقيم است.

راهکارهاي براي تقويت روابط بين فردي:

1) در برقراري ارتباط به شخصيت افراد توجه کنيم و متناسب با شخصيت افراد رفتار کنيم مثلا نحوه ارتباط ما با کودکان ، همسالان ،بزگسالان ، سالخوردگان و بيماران بايد متفاوت با يکديگر باشد .

2) براي تقويت رابطه از پرگويي و پراکنده گويي اجتناب کنيم.

3) از تحقير ،توهين و به ديگران خودداري کنيم.

4) در صورت قطع ارتباط تنها ديگران را مقصر ندانيم و براي ارتباط مجدد پيش قدم شو.

5) با احترام به ديگران احترام به خود راتضمين کنيم

6) در صورت روبرو شدن با نظر مخالف ديگران بهتر است با صبر و بردباري براي تداوم رابطه بين فردي تلاش کنيم.

7) با آگاهي از حقوق خود و ديگران در روابط بين فردي از سوئ استفاده هاي احتمالي جلوگيري کنيم.

8) توانمندي ها و مهارتهاي ارتباطي خود را شناخته و آنها را برجسته نماييم مثلا توانايي شوخي و طنز به جا مناسب .

9) افراد خانواده خود و ديگران را با اسم کوچک و صفت هاي زيبا صدا بزنيم مثل : پسرم ،عزيزم ، دختر گلم ،همسر خوشگلم و غيره.

10) شنونده خوبي براي ديگران باشيم و آنها را تشويق به گفتگو کنيم.