|
مسائل جسمي دوران بلوغ ويژه دختران بخش سوم
رژيم غذايي مناسب در زمان قاعدگي
برخلاف اين که زنان در زمان قاعدگي ميل به خوردن سبزي و ميوه‌جات ندارند، ولي در اين ماه، رژيم غذايي پرکلسيم و پروتئين‌دار و پرهيز از نمک و شيريني‌جات مي‌تواند تا حد زيادي در روند بهبود موثر باشد، مصرف برخي از داروهاي گياهي همچون «رازيانه» و قرص‌هاي جديد evening prime rose oil نيز بسيار موثرند.
ميزان خونريزي بستگي به اندازه رحم دارد و بيش از ?? سي‌سي آن در طول يک دوره از عادت ماهانه غيرطبيعي است و ممکن است منجر به کم‌خوني شود. بخصوص که در تغذيه ايراني، مواد حاوي پروتئين يا آهن با موادي همچون «نان» ترکيب و باعث کاهش ميزان جذب آهن مي‌شود.
کيست‌هاي تخمدان
«PCOD» (بيماري تخمدان‌هاي پلي‌کيستيک) است. در اين بيماري کيست‌هاي ريز به صورت محيطي در اطراف تخمدان وجود دارد و به دليل اختلال تخمک‌گذاري و ناشي از اختلالات هورموني وارد بدن شده و ميزان ترشحات هورمون مردانه را افزايش داده و در نتيجه باعث بروز ناباروري‌هاي بعدي مي‌شود که از مشخصه‌هاي آن، تغييرات هورموني در آزمايشات، فاصله‌هاي زياد زمان پريود، چاقي و جوش‌هاي صورت مقاوم به درمان است.
البته با توجه به ضرورت استحمام در زمان قاعدگي، ولي ورزش «شنا» در اين دوران توصيه نمي‌شود.
با توجه به اين که «تامپون» وسيله‌اي براي عدم خروج خون است، ولي استفاده از اين روش جهت شنا، توصيه نمي‌شود چراکه باعث مي‌شود خون به داخل لگن برگردد و بروز برخي از عفونت‌هاي پنهان، چسبندگي‌هاي داخل لگن و نازايي را براي فرد ايجاد کند.
اختلالات قاعدگي
يک سيکل (دوره) قاعدگي طبيعي معمولا بين 3 تا 10 روز طول مي کشد. در صورتيکه زمان يک سيکل کمتر از ?? روز يا بيشتر از ?? روز باشد، بايد براي بررسي بيشتر به پزشک مراجعه نماييد. طول يک سيکل قاعدگي تعداد روزها از زمان اولين روز شروع خونريزي تا اولين روز شروع خونريزي در سيکل بعد است.
- طول سيکلهاي قاعدگي معمولا با اختلاف يک يا دو روز از يک سيکل به سيکل ديگر متفاوت است . بخصوص در سنين پايين تر و در اوايل بلوغ اين نامنظمي بيشتر ديده مي شود و معمولا با افزايش سن، نظم سيکلها افزايش مي يابد. در صورتيکه سيکلهاي تقريبا منظم داشته ايد و اخيرا اختلاف تعداد روزهاي سيکلها از يک سيکل به سيکل ديگر بيشتر از ? روز شده است و اين نامنظمي در چند ماه متوالي وجود داشته باشد بايد به پزشک مراجعه نماييد.
- مقدار کل خونريزي قاعدگي در هر سيکل معمولا بطور متوسط ?? ميلي ليتر (کمتر از نصف استکان) و حداکثر ?? ميلي ليتر است. يکي از راههاي تخمين ميزان خون قاعدگي، جمع آوري نوارهاي مورد استفاده در يک کيسه نايلوني کاملا دربسته و وزن کردن آن و سپس کم کردن وزن بدست آمده از وزن نوارهاي خشک است. در صورتيکه ميزان خونريزي بيش از ?? ميلي ليتر باشد، براي بررسي بيشتر بايد به پزشک مراجعه کنيد. در صورت تأخير در درمان ممکن است کم خون شويد. همچنين درصورتيکه در ظرف ? ساعت نياز به تعويض نوار بهداشتي داشته باشيد، نشاندهنده خونريزي زياد است و بايد بررسي گردد.
- يک قاعدگي طبيعي نبايد بيش از ? روز به طول بينجامد. در صورت طولاني شدن خونريزي قاعدگي بررسي پزشکي لازم است.
- آمنوره زماني است که دختري ?? سال دارد ولي تا کنون قاعده نشده است و يا سه سال از زمان بلوغ او مي‌گذرد ولي هنوز قاعده نشده است و يا علايم بلوغ را تا سن ?? سالگي از خود نشان نداده است. همچنين در کسي که قبلاً قاعده شده است ولي براي مدت طولاني ديگر بدون آنکه حامله باشد، قاعده نشده است. در اين موارد بررسي پزشکي مورد نياز است.
بررسي علل خونريزي هاي غيرطبيعي رحم
تقريبا عادت ماهانه زنان هر ?? روز يکبار رخ مي‌دهد و ممکن است خصوصيات اين دوران در هر زني نسبت به ديگري متفاوت باشد، ولي اغلب اين خونريزي‌ها ? تا ? روزه است و خفيف، شديد، دردناک و بدون دردبودن آن امري طبيعي است، ولي گاهي نيز زنان و دختران دچار خونريزي‌هاي غيرطبيعي مي‌شوند که معمولا اين خونريزي‌ها به چهار گروه سني، قبل از بلوغ، نوجواني، توليد مثل و بعد از يائسگي تقسيم مي‌شوند.
يکي از دلايل خونريزي‌هاي رحمي قبل از سن بلوغ به دليل عفونت‌ها، ضايعات و خارش‌ها است . ورود اجسام خارجي و ضربه‌هاي وارد شده، سوءاستفاده‌هاي جنسي و زگيل‌هاي تناسلي که کودک در تماس با والدين خود دچار مي‌شود را مي‌توان از علل شايع خونريزي قبل از بلوغ دختران دانست.
البته شايع‌ترين علت خونريزي در زنان را عدم تخمگذاري (تخمک‌گذاري نامرتب)، استفاده از استروژن عنوان کرده و يادآور مي‌شود: گاه تماس‌هاي جنسي باعث حاملگي‌هاي ناخواسته و بروز خونريزي‌هاي نامرتب مي‌شود.
اختلالات انعقادي در نخستين قاعدگي در دختران بين سنين ?? الي ?? سال نيز باعث بلوغ زودرس مي‌شود که در نتيجه سيکلهاي آن سريع‌تر حالت طبيعي پيدا مي‌کند، ولي هر قدر که اين اتفاق ديرتر انجام شود، تکامل سيستم ديرتر اتفاق افتاده و خونريزي‌هاي نامرتب و عدم تخمک‌گذاري در آنها مشهود است.
معمولا در ? سال اول بلوغ دختران تخمک‌گذاري ناقص است و طول دوره از ?? تا ?? روز متفاوت است و تا وقتي اين مدت سيکل منظم ?? تا ?? روز ادامه پيدا کند، اغلب خونريزي‌هاي دوره شديد و حتي با افت شديد هموگلوبين خون همراه خواهدبود که با درمان‌هاي هورموني قابل درمان خواهد بود.
اختلالات خوني همانند کمبود فاکتورهاي انعقادي (iTP) (کمبود پلاکت)، مسائل غددي (کم‌کاري و پرکاري تيروئيد) و بيماري PCO (سندرم تخمدان پلي‌کيستيک) که در دوران نوجواني دختران به دليل عدم فعاليت کامل سيستم هورموني بدن موجب کيست‌هاي ريزي در تخمدان شده و با بروز اختلالات هورموني (چاقي پرمويي ريزش مو) خونريزي رحمي ايجاد مي‌کند.
چند توصيه مفيد
پزشکان متخصص بر اين باورند که هنگام خونريزي از خوردن قرص‌هاي «آسپرين» به دليل افزايش خونريزي، پرهيز شود و ورزش و رژيم غذايي مناسب، مصرف قرص آهن براي جلوگيري از کم‌خوني فراموش نشود و حداقل سالي يک مرتبه آزمايش شمارش گلبول‌هاي خون و آزمايش‌هاي سالانه در برنامه کاري بانوان گنجانده شود .
نکته مهم بهداشتي دوران قاعدگي
1- لباس زير مناسب:
از لباس‌هاي نخي استفاده کنيد و آنها را زود به زود عوض کنيد. لباس‌هاي زير را بايد جدا از ساير لباس‌ها بشوييد و در آفتاب خشک کنيد. هيچگاه از لباس زير ديگران استفاده نکنيد.
2- ورزش:
انجام فعاليت‌ها و ورزش‌هاي عادي و سبک در اين دوران نه تنها هيچ گونه منعي ندارد، بلکه مفيد هم است و به آرامش عضلات کمک مي کند. بايد بدانيد که بدترين کار، درازکشيدن روي تخت و بي‌حرکت ماندن است.
3-تغذيه:
براي جبران خون از دست رفته در اين دوران مي توانيد از غذاهاي مقوي مانند شير، گوشت، حبوبات، انواع سبزي، لبنيات و انواع ميوه‌هاي تازه و… بيشتر استفاده کنيد. توصيه مي شود براي کاهش عوارض اختلالات پيش از قاعدگي، از يک هفته پيش از شروع قاعدگي از رژيم غذايي حاوي ويتامين B6 و آهن مانند گوشت، ماهي، آجيل بدون نمک و غلات سبوس‌دار مصرف کنيد.
غذاهاي غني از آهن عبارتند از: گوشت ها، تخم مرغ ، جگر، سبزي هاي داراي برگ سبز تيره مثل اسفناج تازه و جعفري، حبوبات مثل عدس و لوبيا، نخود سبز، نان سبوس دار ، آجيل، خشکبار مثل انواع برگه، برگه آلو و هلو و زرد آلو ، توت خشک، انجير خشک و کشمش .
ويتامين B6 در نان ها و بيسکويت هاي سبوس دار، ماءالشعير، جوانه گندم ، مرغ، ماهي، جگر، ميوه ها مثل موز، آب پرتقال، سيب، سبزيجات مثل هويج، گل کلم، گوجه فرنگي و در مغزها وجود دارد.
4- حمام کردن:
حمام‌کردن در دوران قاعدگي نه تنها ضرر ندارد، بلکه لازم است. البته بايد از نشستن کف حمام خودداري کرده و تا حد امکان به شکل ايستاده حمام کنيد تا بدن شما به آلودگي‌هاي ميکروبي کف حمام آلوده نشود. اما لازم است بدانيد که در اين دوران بايد از رفتن به استخر يا دريا اجتناب کنيد.
5-نوار بهداشتي:
سعي کنيد در دوران قاعدگي از نوار بهداشتي استفاده کرده و آن را مرتب و زود به زود تعويض کنيد. اهميت اين موضوع به‌خصوص زماني که خونريزي بيشتر است، روشن مي شود. با اين کار، علاوه بر رعايت بهداشت جسم، از آلوده شدن لباس‌هاي ديگر نيز خودداري مي شود. هنگام تعويض نوار بهداشتي، بايد آن را داخل کاغذ پيچيده و دور بيندازيد.
دقت کنيد نوار بهداشتي را نبايد به طور مستقيم در توالت بيندازيد، زيرا موجب گرفتگي چاه توالت مي شود. چنانچه امکان استفاده از نوار بهداشتي را نداريد، مي توانيد از پارچه‌هاي معمولي و قابل شستشو استفاده کرده و سپس آنها را با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشک و در صورت امکان اتو کنيد. سعي کنيد تا حد امکان از پنبه يا دستمال کاغذي استفاده نکنيد و در صورت استفاده، يک عدد گاز استريل روي پنبه قرار دهيد، زيرا ممکن است قطعات خرد شده دستمال و پنبه جذب شده و موجب عفونت شود. با توجه به اينکه در اوايل بلوغ، شروع قاعدگي نامنظم است، مي توان با علامت‌زدن تاريخ شروع قاعدگي در تقويم، آن را به خاطر بسپاريد و نوار بهداشتي را به‌خصوص در مدرسه به همراه داشته باشيد تا مشکلي ايجاد نشود.
6- استفاده از مسکن:
وجود درد در روزهاي اول قاعدگي، مسئله‌اي طبيعي است. علت اين امر، آزاد شدن موادي در جداره داخلي رحم است که موجب انقباض رحم و در نتيجه درد مي شود. در صورت شدت درد مي توانيد با تجويز پزشک، از داروهاي تسکين‌دهنده استفاده کنيد. البته بهتر است ?? تا ?? ساعت پيش از شروع قاعدگي از اين داروها استفاده شود. در ضمن، استفاده از حوله يا پارچه گرم در موضع درد هم مفيد است، زيرا گرما موجب شل‌شدن عضلات شده و مي تواند انقباضات را متوقف کند. استراحت کافي و رژيم غذايي مناسب و اجتناب از مصرف زياد شکر، قهوه و چاي نيز مي تواند در تسکين درد موثر باشد.
7- بهداشت ناحيه تناسلي:
در خانم‌ها به علت نزديک بودن مقعد به فرج و نيز مجراي خروج ادرار، امکان انتقال انواع ميکروب‌ها به دستگاه تناسلي وجود دارد، بنابراين براي پيشگيري از وقوع عفونت، به هنگام طهارت بايد ابتدا فرج يا قسمت جلويي دستگاه خارجي تناسلي و سپس مقعد شسته شود. در دوران قاعدگي نيز بايد پس از هر بار دست‌شويي رفتن به‌خصوص پس از اجابت مزاج، شستشو به طريقه فوق صورت گيرد و پس از شستشو، در صورت امکان با دستمال تميز خشک شود. تا حد امکان سعي کنيد براي طهارت از آب سرد استفاده نکنيد، زيرا ممکن است سبب به وجود آمدن انقباض و درد زير شکم شود. دقت کنيد هيچگاه با دست کثيف يا آلوده طهارت نگيريد.
مسائل جسمي دوران بلوغ ويژه دختران بخش اول
مسائل جسمي دوران بلوغ ويژه دختران بخش دوم
|